Społeczność Akademicka Uniwersytetu Stefana Batorego – emigracyjne stowarzyszenie istniejące w latach 1948–1987 w Londynie.Zadaniem Społeczności Akademickiej USB było kontynuowanie pracy naukowej w warunkach emigracji, skupionej wokół historii Wilna, Wileńszczyzny i byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, kultywowanie tradycji wileńskich i utrzymywanie więzów wspólnotowych. Stefana Batorego, do którego uczęszczał i o którym zarapował Mata, nie wyklucza kroków prawnych ws. piosenki "Patointeligencja". Mata jest absolwentem liceum im. Stefana Batorego w Warszawie 00:00. 24:47. Stefan Batory został królem Polski 14 grudnia 1575 roku i rządził aż do śmierci 12 grudnia 1586. Czy potrafilibyście policzyć ile to lat od 1575 do 1586? Stefan Batory był królem Polski przez niecałe 11 lat. Dokładnie mówiąc 11 lat bez dwóch dni. Ale co robił zanim został królem Polski? Auktioner online ⭐ ALBERTRANDY [Jan Chrzciciel] - Panowanie Henryka Walezyusza i Stefana Batorego królów polskich. Z rękopismów .. ⭐ Livebudgivning på internet Besök Kolla priser 🔷 Lictyuj w OneBid Интернет-аукционы ⭐ ALBERTRANDY [Jan Chrzciciel] - Panowanie Henryka Walezyusza i Stefana Batorego królów polskich. Z rękopismów .. ⭐ Интернет-торги в режиме реального времени Визит Проверить цены 🔷 Lictyuj w OneBid Historia Filmy edukacyjne Panowanie Stefana Batorego Materiały tylko dla nauczycieli. Zaloguj się jako klubowicz. POLECANE STRONY LQnG. Żegota OnacewiczPanowanie Henryka Walezyusza i Stefana Batorego królów polskich (z rękopisów Albertandego) z dołączeniem "Pamiętników historyi Stefana Batorego dotyczących".Wydana nakładem i drukiem Józefa Czecha w Krakowie - 1849 obejmuje lata 1574-1586 (rok po roku) oraz "noty" i "pamiętniki do historyi Stefana króla polskiego czyli korespondencya tego monarchy oraz zbiór wydanych przez niego urządzeń z rękopisów zebrane i wydane przez Edwarda Hr. Raczyńskiego w roku 1830".Stan + dostateczny (wizualnie - z 456 stron tego wydania brakuje strony 197-204 i 429-452. Niezmiernie ciekawa pozycja pomimo drobnych braków - wymiary ok. 22x15x3 cm - szczegóły na zdjęciach. Matejko/domena publiczna Stefan Batory według Batory (ur. 27 IX 1533 w Somló, obecnie Simleu w Rumunii, zm. 12 XII 1586 w Grodnie) – książę Siedmiogrodu od 1571, król Polski od 1576, syn Stefana, wojewody siedmiogrodzkiego, i Katarzyny Telegdi. Młodość spędził na dworze arcybiskupa ostrzyhomskiego Pawła Várdaya w Nagyszombat (dzisiejsza Trnava na Słowacji) oraz u boku króla Czech i Węgier Ferdynanda I Habsburga w Wiedniu. W latach 1549–1550 podczas pobytu we Włoszech odbył studia na uniwersytecie w Padwie. Otrzymał staranne wykształcenie. Prócz ojczystego języka węgierskiego władał biegle łaciną, włoskim i niemieckim. Mimo zdolności językowych nie nauczył się później mówić po powrocie na Węgry brał udział w walkach przeciwko Turcji. W 1556 roku porzucił obóz habsburski i opowiedział się po stronie Izabeli Jagiellonki, która jesienią tego roku przybyła z Polski do Siedmiogrodu wraz z synem Janem Zygmuntem Zapolyą, pretendentem do tronu Węgier. W działaniach wojennych przeciwko Habsburgom, wszczętych w 1557 roku, zasłynął jako znakomity wódz. Izabela Jagiellonka w podzięce awansowała go w 1559 roku na stanowisko komendanta twierdzy Waradyn (rumuńska Oradea).Od 1563 roku prowadził w Wiedniu rokowania w sprawie zakończenia wojny domowej na Węgrzech. W 1565 roku został aresztowany w trakcie rozmów pokojowych przez cesarza Maksymiliana II. Internowany w Wiedniu, odzyskał wolność w lecie 1567 roku. Po powrocie na dwór siedmiogrodzki padł ofiarą intryg swego rywala, Kaspra Bekiesza, doradcy Jana Zygmunta Zapolyi. Utracił zaufanie władcy, dotychczasowe urzędy i wycofał się z działalności śmierci Jana Zygmunta Zapolyi (14 III 1571) włączył się energicznie do walki o władzę. Uzyskał poparcie sułtana tureckiego i 25 maja 1571 roku został obwołany księciem Siedmiogrodu. U progu rządów znalazł się w trudnej sytuacji politycznej. Jego panowanie, zbudowane na uznaniu zwierzchnictwa lennego sułtana tureckiego, było poważnie zagrożone przez Habsburgów, którzy popierali przeciwko niemu Kaspra Bekiesza. W obliczu narastającej presji dwu mocarstw, rywalizujących o wpływy w Siedmiogrodzie, podjął starania o zdobycie oparcia w ucieczce Henryka Walezego zgłosił swą kandydaturę do tronu polskiego, o który zabiegał również cesarz Maksymilian II. Habsburgowie próbowali go odciągnąć od tego zamiaru – wzniecili przeciwko niemu w Siedmiogrodzie powstanie zbrojne pod wodzą Kaspra Bekiesza. Działania wojenne zakończyły się jednak efektownym zwycięstwem Batorego nad wojskami rebeliantów w bitwie pod Szentpál nad rzeką Maruszą (10 VII 1575). Stefan Batory uzyskał w Polsce poparcie tych sił politycznych, które były zaniepokojone perspektywą elekcji Habsburga. Przeciwna cesarzowi była przede wszystkim szlachta ruska z jej przywódcą politycznym, starostą bełskim Janem Zamoyskim na czele. Zwycięstwo Maksymiliana II oznaczało w opinii szlachty nieuchronny konflikt z Turcją. Masy szlacheckie przybyłe na elekcję nie uznały więc nominowania przez prymasa Jakuba Uchańskiego cesarza Maksymiliana II na króla polskiego (12 XII 1575). Za sprawą Jana Zamoyskiego, Zborowskich i biskupa kujawskiego Stanisława Karnkowskiego okrzyknęły królem Stefana Batorego (14 XII 1575), który zgodził się na poślubienie 52-letniej Anny elekcja podzieliła kraj na dwa zwalczające się obozy polityczne. W rywalizacji z cesarzem Stefan Batory wykazał się większą szybkością działania. 6 lutego 1576 roku zaprzysiągł w Siedmiogrodzie pacta conventa, uczynił swego starszego brata Krzysztofa Batorego (1530–1581) wojewodą siedmiogrodzkim i wyruszył niezwłocznie do Polski. 1 maja 1576 roku poślubił Annę Jagiellonkę i koronował się na Wawelu. Maksymilian II ociągał się w tym czasie z przyjęciem pacta conventa, które zaprzysiągł dopiero 22 maja 1576 roku w Wiedniu. W ten sposób wyścig o koronę polską został zajął pojednawcze stanowisko wobec dotychczasowych stronników Habsburga. W krótkim czasie niemal cala niedawno podzielona Polska złożyła hołd nowemu królowi. Po śmierci cesarza Maksymiliana II (12 X 1576) w oporze przeciwko Batoremu trwał jedynie Gdańsk. Rozprawa orężna z potężnym miastem portowym okazała się bardzo krwawa. Wojska królewskie, dowodzone przez kasztelana gnieźnieńskiego Jana Zborowskiego, rozbiły najemną armię gdańszczan nad Jeziorem Lubieszowskim (17 IV 1577), ale utknęły później pod fortyfikacjami miejskimi. Próby zdobycia umocnień gdańskich dziesiątkowały z długotrwałej, wyczerpującej wojny domowej zaczął odnosić car moskiewski Iwan IV Groźny, który latem 1577 roku zaatakował polskie Inflanty. W tej sytuacji Batory przyjął pośrednictwo pokojowe margrabiego Ansbachu Jerzego Fryderyka Hohenzollerna. W myśl traktatu zawartego z Gdańskiem 12 grudnia 1577 roku pozostawił miastu całkowitą autonomię za cenę złożenia przysięgi na wierność i 200 tysięcy złotych polskich kontrybucji, które miały posłużyć na rozprawę zbrojną z sama kwota wpłynęła do kasy królewskiej od margrabiego Jerzego Fryderyka Hohenzollerna w zamian za zgodę na przyznanie margrabiemu kurateli nad chorym umysłowo księciem pruskim, Albrechtem Fryderykiem. 20 lutego 1578 roku Jerzy Fryderyk jako regent księstwa pruskiego złożył królowi hołd lenny. Szansa na bliższe zespolenie Prus Książęcych z Koroną została do wojny na Wschodzie wpłynęły również na politykę wewnętrzną. Król od początku panowania dążył do wzmocnienia swej władzy i nie dał sobą kierować. Odsunął od polityki Annę Jagiellonkę i Zborowskich, którym zawdzięczał swe wyniesienie. Oparł się w Polsce na przywódcy szlacheckim Janie Zamoyskim. Uczynił go swym najbliższym doradcą, kanclerzem i hetmanem wielkim Matejko/domena publiczna Stefan Batory pod wyciągnąć od szlachty środki pieniężne potrzebne na prowadzenie wojny na Wschodzie, zrzekł się dużej części uprawnień sądowych. Najwyższe sądownictwo apelacyjne przekazał utworzonemu w 1578 roku Trybunałowi Koronnemu i powstałemu w 1581 roku Trybunałowi Litewskiemu. Z myślą o wojnie powołał do życia w 1578 roku piechotę wybraniecką, złożoną z chłopów z dóbr królewskich. Wysiłek militarny społeczeństwa szlacheckiego umożliwił zgromadzenie w połowie 1579 roku 56 tysięcy kampanii przeciwko Moskwie został opracowany przez króla i Jana Zamoyskiego. Zmierzał on do odepchnięcia cara od Bałtyku nie przez uderzenie w Inflantach, ale przez zaatakowanie pobliskich ziem wielkoruskich. Ich opanowanie oznaczało odcięcie Inflant od Moskwy. Realizację tej koncepcji rozpoczęto w 1579 roku zdobyciem Połocka, Sokoła, Turowli i Suszy, przy jednoczesnej dywersji na Smoleńszczyźnie i w ziemi czernihowskiej. W 1580 roku armia polsko-litewska opanowała Wieliż, Uświat, Wielkie Łuki i 1581 roku działania wojenne zostały przeniesione w głąb Rosji. Batory rozpoczął oblężenie Pskowa, a zagony jego wojsk pod wodzą Filona Kmity i Krzysztofa Radziwiłła spustoszyły okolice Rżewa nad Wołgą, spaliły Starą Russę i dotarły aż pod Nowogród Wielki. Wojna z Moskwą zakończyła się 15 stycznia 1582 roku dziesięcioletnim rozejmem w Jamie Zapolskim i przyniosła Rzeczpospolitej znaczne nabytki terytorialne. Iwan IV Groźny zobowiązał się do ustąpienia z Inflant, w granicach Litwy pozostał zdobyty w trakcie walk Połock i ziemie sąsiednie położone nad górną Dźwiną, z Stefan snuł plany oswobodzenia Węgier. Dążył do utworzenia ligi antytureckiej, podejmując na ten temat rozmowy z Habsburgami i papiestwem. Nie chciał jednak ryzykować zbyt wczesnego wybuchu wojny, do której nie był jeszcze przygotowany. Stąd też reagował ostro na akty samowoli i prowokacje, burzące pokój z Osmanami. W 1578 roku rozkazał ściąć we Lwowie wrogiego Turkom hospodara mołdawskiego Iwana Podkowę, a w 1582 roku stracił dowódców kozackich atakujących wasali rękę króla poczuli także magnaci. Skazał na śmierć za konszachty z carem wielmożę litewskiego Grzegorza Ościka (1580). Ten sam los spotkał w 1584 roku banitę i awanturnika Samuela Zborowskiego. Ścięcie tego magnata wywołało w kraju ogromne poruszenie i zmobilizowało przeciw królowi opozycję magnacką. Sejm 1585 roku zakończył się jednak zwycięstwem króla i kompromitacją Zborowskich, którym udowodniono zdradę latach 1585–1586 król wysunął plan podboju państwa moskiewskiego i zyskał dla niego znaczne poparcie szlachty. Jego sojusznikiem został także papież Sykstus V, który obiecał znaczną pomoc finansową. W myśl dalekosiężnych zamierzeń monarchy po zrealizowaniu tego podboju wszystkie siły polskie, litewskie, moskiewskie, kozackie i węgierskie miały zostać rzucone na Turcję. Przygotowania wojenne przerwała nagła śmierć króla w Grodnie. Pochowany został w katedrze na Batory był jednym z najwybitniejszych władców polskich. Obowiązki monarsze spełniał zgodnie z najżywotniejszymi interesami Rzeczypospolitej. Był wybitnym reformatorem wojska. Odlewał nowe działa, wzmacniając siłę artylerii; przypisuje mu się wynalazek słynnych kul zapalających. Wprowadził mosty pontonowe, ściągał inżynierów włoskich wyspecjalizowanych w budowie fortyfikacji ( Domenica Ridolfina). Podniósł sprawność bojową jazdy polskiej. Przeobraził husarię z jazdy lekkiej, nieco chaotycznie uzbrojonej, w znakomicie wyposażoną jazdę ciężką. Ustanowił służby medyczne dla żołnierzy, założył pierwsze szpitale wojskowe dla weteranów: w Warszawie i dla Kozaków w Trechtymirowie na mennice koronne w Olkuszu, Poznaniu i Malborku. Dążył do zachowania tolerancji religijnej. Karał surowo sprawców napadów na świątynie i domy różnowiercze, jednocześnie popierał jezuitów i ułatwił im założenie kolegiów w Połocku, Rydze, Dorpacie i Grodnie. W 1578 roku ufundował Akademię Wileńską. Opiekował się również Akademią w Krakowie i zamierzał ją zreformować. Był wielkim miłośnikiem historii, czytał Cezara i innych dziejopisarzy. Jego sekretarzem był historiograf Reinhold Heidenstein, który w swym dziele De bello Moscovitico comntentariorum libri sex (wyd. 1584) opisał przebieg wojny z Moskwą. Interesował się też geografią. Jego kartograf, Maciej Strubicz, sporządził mapę Litwy, Inflant i państwa moskiewskiego, wykorzystaną później przez Merkatora do opracowania mapy przywiódł ze sobą do Polski liczną grupę Węgrów, swego bratanka Andrzeja Batorego, od 1584 roku kardynała, potem biskupa warmińskiego. Ściągnął również swego dawnego wroga, Kaspra Bekiesza – nadał mu indygenat polski, starostwo lanckorońskie i mianował jednym z dowódców w wojnie z Moskwą w 1579 roku. Był mało wrażliwy na wdzięki niewieście. Żonaty był z Anną Jagiellonką (1576), znacznie od siebie starszą. Większą część życia spędził w obozach wojskowych i przywykł do surowego życia. Jadał codziennie proste potrawy żołnierskie – wołowinę, czosnek, cebulę i owoce. Był znawcą koni i miłośnikiem znanym wizerunkiem władcy jest portret pędzla nadwornego malarza Marcina Kobera. Batory był wysokim, dobrze zbudowanym mężczyzna. Nosił słynną węgierską czapkę, miał czarne włosy, krótko przystrzyżoną brodę i wąsy. Złota legenda batoriańska króla-pogromcy Rosjan utrwaliła się w epoce rozbiorów. Sławili go Niemcewicz, A. Mickiewicz, M. Bobrzyński. W 1872 roku J. Matejko namalował obraz Batory pod Pskowem. Pozytywną opinię o królu wyrażają także współcześni historycy (np. J. Tazbir, S. Grzybowski, J. Besala), choć dostrzegają oni błędy popełnione przez Batorego, np. w polityce wobec Gdańska i Prus Zakrzewski, Stefan Batory. Przegląd historii jego panowania i program dalszych nad nią badań, Kraków Makkai, Stefan Batory w Siedmiogrodzie, Warszawa Wójcik-Góralska, Król niemalowany, Warszawa Olejnik, Stefan Batory 1533–1586, Warszawa Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992. Autor hasła: Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.Źródło: Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią publikacje o Stefanie Batorym: artykuł | | Autor:Anna Jagiellonka – antybajka o ostatniej królewnie z roduKrólewny w bajkach przychodzą zwykle na świat wyczekiwane, otoczone miłością i troską, po czym dorastają, opływając w zbytki, by wreszcie zakochać się, poślubić królewicza i żyć długo i szczęśliwie. A w rzeczywistości? Córki wielkich rodów królewskich bywały rozczarowaniem… nauka | | Autor:Czy uda się rozwiązać zagadkę śmierci Stefana Batorego? Nowa edycja zachowanych kopii XVI-wiecznego rękopisuNagła śmierć Batorego, który uchodził za człowieka o dobrym zdrowiu, do dziś jest przedmiotem sporów wśród historyków i lekarzy. Sporządzony tuż po zgonie monarchy dokument, który mógłby rozstrzygnąć ich wątpliwości, zaginął. Właśnie ukazała się jednak edycja dwóch zachowanych… miniatura | | Autor:Dlaczego w Polsce nie było wojen religijnych?We Francji hugenoci krwią płacili za prawo do własnego wyznania. W Niemczech trwające dziesiątki lat wojny religijne dały początek podziałom trwającym do dzisiaj. Dlaczego ta historia nie powtórzyła się w Rzeczpospolitej? miniatura | | Autor:„Nieżywy pies nie gryzie”. Dlaczego Stefan Batory kazał zabić jednego z najpotężniejszych polskich magnatów?Śmierć Samuela Zborowskiego do dzisiaj rozpala emocje historyków i literatów. Dlaczego Stefan Batory zgodził się, by ściąć go katowskim toporem? artykuł | | Autor:Kto jest najpopularniejszym polskim władcą? Sprawdzamy dane wyszukiwarki GoogleKtórzy władcy budzą największe zainteresowanie, o których chcemy czytać, których sylwetki zgłębiamy? Którzy są najważniejsi dla nas – dzisiejszych Polaków? Przedstawiamy jedyny w swoim rodzaju ranking oparty na twardych danych. Wyniki zaskakują. news | | Autor:Co Stefan Batory powiedział sułtanowi? Każdy może zobaczyć królewskie listyPrzemówienie wygłoszone po przekroczeniu polskiej granicy. Potwierdzenie odbioru posagu przez księżniczkę Katarzynę Jagiellonkę. A do tego – słowne przepychanki z tureckim bitwy za panowania Stefana Batorego: Materiały na temat Stefana Batorego z portalu Znakomity węgierski intelektualista István Kovács – autor, który ma już w Polsce duże grono wiernych czytelników – prezentuje swoją nową książkę. 24 maja w warszawskiej siedzibie Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka miała miejsce spotkanie z profesorem Istvánem Kovácsem – historykiem, pisarzem, polonistą, poetą, tłumaczem literatury polskiej oraz byłym węgierskim dyplomatą – połączone z prezentacją pierwszego tomu jego najnowszej książki „Anatomia przyjaźni, czyli dzieje wspólne polsko-węgierskie”. Dlaczego w średniowieczu nie utrzymała się wielka unia narodów środkowo-europejskich? Co od tysiąca lat łączy Polaków i Węgrów? Jak to możliwe, że dwa różne narody są do siebie aż tak bardzo podobne? Historię przyjaźni Bratanków kolejny raz zgłębił profesor István Kovács, ceniony węgierski polonista, historyk, pisarz, polonista, poeta, tłumacz literatury polskiej oraz były węgierski dyplomata. Cieszę się, że profesor Kovács przyjął propozycję naszego Instytutu i że zrodził się już pierwszy tom monografii wyjaśniającej, co od tysiąca lat łączy Polaków i Węgrów – mówił podczas prezentacji Maciej Szymanowski dyrektor Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskim im. Wacława Felczaka. Dyrektor Szymanowski zapowiedział, że Instytut drugi tom monografii profesora Kovácsa wyda na przełomie obecnego i przyszłego roku, a trzeci tom będzie gotowy w sierpniu 2023 roku Planowałem napisać popularną powieść i dostać za nią Literacką Nagrodę Nobla. Wtedy na moje nieszczęście zadzwonił dyrektor wydawnictwa Biały Kruk i zaproponował mi napisanie krótkiej historii polsko-węgierskiej. Pomyślałem, że nie zajmie mi to dużo czasu. Gdy jednak zacząłem studiować wspólną historię średniowiecza naszych narodów okazało się, że książka rozrasta się coraz bardziej i bardziej. Zamiast zamówionych sześciu, napisałem 60 arkuszy – opowiadał węgierski historyk, ciesząc się, że nowy wydawca – Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej – zgodził się opublikować książkę w tak mocno rozszerzonej formie. Polscy czytelnicy mogą czuć się uprzywilejowani, bo tom pierwszy w języku polskim ukazuje się wcześniej niż węgierski oryginał. Wielką zaletą tej pracy jest to, że nawet teksty naukowe Istvána Kovácsa są pisane żywym językiem z dobrym eseistycznym zacięciem i z poetycką wrażliwością – zauważył tłumacz monografii Daniel Warmuz, absolwent filologii polskiej i filologii węgierskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, który pracuje już nad przekładem drugiego tomu “Anatomii przyjaźni”. W czwartek 26 maja książka będąca najpełniejszym kompendium wspólnej polsko-węgierskiej historii zostanie zaprezentowana na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a w piątek 27 maja będzie miała premierę na prestiżowych Targach Książki w Warszawie. Z autorem mieli się tez okazje spotkać mieszkańcy Wrocławia. Wydana przez Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka „Anatomia przyjaźni, czyli dzieje wspólne polsko-węgierskie” w przekładzie Daniela Warmuza to najpełniejsze kompendium wspólnej historii Polski oraz Węgier. Pierwszy tom obejmuje okres ponad pięciuset lat, od początków do końca XVI wieku. Jego lektura pozwala poznać dzieje Polski i Węgier od czasów ich wczesnej państwowości aż po panowanie Stefana Batorego, a więc zasiadającego na polskim tronie syna wojewody siedmiogrodzkiego Stefana Batorego i Katarzyny Telegdi. Autor w intrygującym eseistycznym stylu – a jednocześnie z wielką dbałością o rzetelność i z naukową starannością – nie tylko przybliża fakty z życia obu narodów, lecz także zwraca szczególną uwagę na punkty zwrotne, w których historia Węgier i Polski mocno się przenikały. Już w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej sformułowano istotę przyjaźni polsko-węgierskiej, zauważając, jak podobne są mentalność obu narodów, ich obyczaje i stosunek do ojczyzny – podkreśla István Kovács. Autor nie ucieka od trudnych tematów oraz okresów, w których między Węgrami a Polakami istniały istotne „konflikty interesów”, choćby za czasów Zygmunta Luksemburskiego i króla Macieja Korwina. Te konflikty interesów nie pozostały jednak na długo w pamięci politycznej, po czym stosunki polsko-węgierskie były tak samo harmonijne jak wcześniej – zaznaczył historyk w rozmowie z MTI. Całe dzieło zaplanowane jest na trzy tomy, obejmujące okres aż do zmiany reżimu w 1989 roku. Jak poinformował autor przekładu Daniel Warmuz, absolwent filologii polskiej i filologii węgierskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, węgierski tekst drugiego tomu jest już gotowy, a István Kovács intensywnie pracuje już nad tomem trzecim. W czwartek w Lublinie odbędą się dwa spotkanie autorskie panem profesorem. O godz. 13:00 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, a także o godz. 16:00 w Sali Obrad Rady Wydziału, pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4a. Spotkanie na UMCS poprowadzą dr hab. Andrzej Przegaliński – historyk, prof. UMCS oraz dr Bogusław Wróblewski – literaturoznawca oraz redaktor naczelny „Akcentu”. Jak zapowiadają organizatorzy, na spotkaniu będzie można nabyć najnowszą książkę prof. Istvána Kovácsa, usłyszeć jego wiersze i zapoznać się z poprzednimi publikacjami. Wstęp wolny. István Kovács to urodzony w 1945 roku w Budapeszcie poeta, eseista, prozaik i historyk, absolwent historii i polonistyki na Wydziale Humanistyki Uniwersytetu im. Loránda Eötvösa. Kierował katedrą filologii polskiej na Uniwersytecie im. Pétera Pázmánya w Piliscsabie. W dorobku autora znajdują się tłumaczenia na węgierski takich polskich pisarzy i poetów jak Marian Brandys, Melchior Wańkowicz, Ryszard Kapuściński, Jarosław Iwaszkiewicz czy Edward Stachura, a także „Leksykon legionu polskiego 1848–1849”. Za monografię „Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów 1848–1849. Byliśmy z Wami do końca” (tłum. Jerzy Snopek) został w 2001 roku pierwszym laureatem Nagrody im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego. W latach 1990–1994 był również radcą ds. kultury węgierskiej ambasady w Warszawie, a także konsulem generalnym Republiki Węgierskiej w Krakowie w latach 1994–1995 oraz 1999–2003. Źródło: Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka Po ucieczce Henryka Walezego królem Polski został Stefan Batory, władca węgierskiego Siedmiogrodu. Pokonał opozycję, zreorganizował państwo i armię, a przede wszystkim powstrzymał Rosję przed przejęciem wpływów nad Bałtykiem. Stefan Batory (1533-1586) – Węgier, od 1571 książę Siedmiogrodu. Okoliczności przejęcia władzy w Polsce – podwójna elekcja króla po ucieczce Henryka Walezego (senat – cesarz Maksymilian II Habsburg, szlachta – Anna Jagiellonka, siostra Zygmunta Augusta), co grozło wojną domową – szlachta uniemożliwiła koronację Maksymiliana i wybrała Stefana Batorego na męża Anny i króla Polski (wraz z nią) – 1 V 1576 ślub Stefana i Anny, koronacja królewska na Wawelu – pokonanie opozycji prohabsburskiej (Stefana popierała Korona, Maksymiliana Litwa i Prusy) – starsza o 10 lat od Stefana Anna została odsunięta od wpływu na rządzenie (wyprowadziła się do Warszawy) Polityka wewnętrzna – najbliższy współpracownik – Jan Zamoyski (dwa najważniejsze urzędy: kanclerz wielki koronny i hetman wielki koronny, a zarazem jeden z największych magnatów europejskich) – organizacja piechoty wybranieckiej (chłopi z królewszczyzn – dostawali własne gospodarstwo i zwolnienie z innych świadczeń w zamian za udział w regularnych ćwiczeniach i gotowość do walki) – 1578 utworzenie Trybunału Koronnego w Piotrkowie i Lublinie (najwyższy sąd odwoławczy dla Korony – przejęcie przez szlachtę uprawnień sądowych króla); później podobny trybunał dla Litwy – wspieranie Kościoła katolickiego, głównie jezuitów (1579 jezuicka Akademia Wileńska drugą wyższą uczelnią w Rzeczypospolitej) – walka z opozycją – spisek Samuela Zborowskiego (ścięty z wyroku Zamoyskiego i króla, co podburzyło szlachtę) Polityka zewnętrzna Wojna z Gdańskiem 1576-1577 Geneza: – Gdańsk największym i najbogatszym miastem Rzeczypospolitej (dzięki handlowi zbożem trafiającym tu Wisłą i rozsyłanym do innych krajów) – po wyborze Stefana Batorego na króla odmowa uznania jego władzy przez Gdańsk (odmowa wpuszczenia władcy do miasta) Przebieg: – blokada gospodarcza Gdańska (skierowanie całego handlu zbożem do Elbląga) – bitwa pod Lubiszewem (klęska wojsk gdańskich i najemników z Niemiec) Skutek: – w związku z atakiem rosyjskim na Inflanty porozumienie króla z miastem (uznanie władzy Stefana Batorego, zniesienie przepisów wymierzonych przeciwko Gdańskowi) – Batory potwierdził panowanie w całej Rzeczypospolitej, ale Gdańsk potwierdził swą pozycję i niezależność Wojna z Rosją 1577-1582 (tzw. wojna pskowska) Geneza: – dążenie Carstwa Rosyjskiego (Iwan IV Groźny) do przejęcia wpływów nad Bałtykiem (łac. dominium Maris Baltici) – 1577 zajęcie Inflant przez Rosję (rzezie ludności cywilnej) Przebieg: – reorganizacja armii polskiej (silna artyleria, piechota wybraniecka, dobrze wyszkolona piechota węgierska) – skuteczny opór przeciw 4 x większą armii rosyjskiej Iwana IV Groźnego – zdobycie Połocka i Wielkich Łuków, oblężenie Pskowa Skutki: – 1582 rozejm polsko-rosyjski w Jamie Zapolskim (odzyskanie Inflant i Połocka przez Rzeczpospolitą) – powstrzymanie dążenia Rosji do dominacji w rejonie Bałtyku [podstawa programowa dla szkoły podstawowej – Ilustracja – fragment obrazu Jana Matejki „Stefan Batory pod Pskowem” Podczas panowania Stefana Batorego decydującą rolę w państwie odgrywał kanclerz i hetman koronny – Jan Zamoyski. W 1578 roku utworzono Trybunał Koronny w Piotrkowie – najwyższego sądu apelacyjnego dla szlachty. W 1581 roku powołano podobny Trybunał dla Litwy. Zasiadali w nich wybierani na sejmikach przedstawiciele szlachty, a także duchowieństwa katolickiego (tzw. deputaci). Przy królu pozostało prawo odbywania sądów sejmowych, które rozstrzygały najważniejsze przewinienia – sprawy o zdradę i przestępstwa urzędnicze. Konstytucja sejmu warszawskiego o utworzenie Trybunału Koronnego z 1578 roku Stefan, z łaski Bożej, Króla Polski, Wielki Książę Litewski, etc. [ ... ] 2. W każdym województwie i Ziemi, na tym miejscu, gdzie wedle starego zwyczaju obierają osoby sądowe: naznaczamy authoritatae praesentis Conventus (powagą niniejszego Sejmu) dzień i czas, to jest, pierwszy poniedziałek po narodzeniu P. Marii 1 w tym niniejszym roku, a po tym na każdy rok tegoż czasu do obierania Sędziów do sądów Judicorum generalium ordinariorum Tribunalis Regni (sądów generalnych zwyczajnych Trybunału Koronnego) [...] 3. Na których sejmach wyżej mianowanych, każde województwo obrać spólnie ma, i będzie powinno, między sobą osobę jedną godną, bogobojną, cnotliwą, prawa i zwyczajów sądowych Onego kraju umiejętną, osiadłą. A z województw większych, to jest: Poznańskiego, Sandomierskiego, Kaliskiego, Płockiego po dwu, [...]. z Mazowieckiego trzy, pro hac vice tantum (jedynie na ten raz), a po tym po dwa [...]. A tych sędziów obieranie ma być, kogokolwiek godnego być najdą. [...] 4. Ciż obrani sędziowie do drugich tylko sądów trwać mają, a inni na ich miejsce [...] obierani być mają, czasu i dnia obierania tych sędziów wyżej oznaczonego. A żaden z elektorów powtóre na sądy nie ma być obran do lat czterech, oprócz tego, gdzie by się w którym województwie na tegoż wszyscy [...] zgodzili, a izby się tego podjął, uprosili. 7. Sądzić mają sprawiedliwie z regestu po województwach jako wotują nie odstrzelając 2 się do prawa pospolitego, jakiego która Ziemia używa, Boga i sprawiedliwość jego świętą przed oczyma mając. A sędziowie dekret ex scripto (na piśmie) ferować mają [...]. A gdzie by się trafiła różność albo też paritas votorum (równość głosów) mają raz, dwa, trzy znowu per vota (przez głosowanie) puścić i przy tej stronie konkluzja zostawać ma, która za sobą dowodów prawnych więcej będzie miała, a po tym major pars (większa część) konkludować ma. A iż wszystkich panów duchownych, [...] (sprawy z mocy apelacji) przed tymże Trybunałem podług prawa pospolitego odprawowane być mają.. Przeto [...] panowie duchowni sędziów sami z pośrodku siebie obrać mają [...], z którymi do tychże tylko akcji duchownych, część świeckich [...] sędziów [...] przysądzeni być i te kauzy 3 sądzić mają. [...] * Tj. 8 września. ** Zgodnie z hierarchią głosowania posłów z poszczególnych województw w sejmie. *** Tu: sprawy. W 1578 roku król utracił prawo do nobilitacji do Sejmu. W 1578 roku Batorego utworzono piechotę wybraniecką - z co 20 łana miano rekrutować jednego żołnierza chłopskiego pochodzenia. Z dóbr królewskich wystawiono 2 tysiące żołnierzy. Uniwersał* króla Stefana Batorego o utworzeni piechoty wybranieckiej z 1578 roku Stefan, z Bożej łaski króla polski, etc. Wszem wobec i każdemu z osobna, starostom i dzierżawcom wsi naszych królewskich, jako też poddanym naszym i innym, którym by to wiedzieć należało, uprzejmie i wiernie nam miłym, łaskę naszą królewską oznajmiamy. Iż na przyszłym warszawskim sejmie uchwalona jest konstytucja wedle opatrzenia ludzi pieszych na potrzeby wojenne, tak z miasteczek, jako i wsi królewskich, wedle słusznej liczby łanów**, tedy teraz na mocy tej konstytucji posyłam urodzonego*** Mroczka do województwa sandomierskiego do postanowienia takowej piechoty. A to tym sposobem, że we wszystkich wsiach naszych tenże urodzony Mroczek ma obrać i postanowić z każdych 20 łanów jednego człowieka, który by się nam do tego oświadczył dobrowolnie, śmielszego i dostatniejszego od innych, a takowy od tego czasu ma być i będzie wolen od wszelkich powinności naszych [...]. Powinność takowego pieszego będzie ta: w każdą ćwierć roku do rotmistrza swego albo porucznika jego, na miejsce oznajmione stawić się do lustracji z rusznicą swą dobrze narządzoną, szablą, siekierką i barwą**** taką, jaką rotmistrz lub porucznik mu naznaczyli, z innymi pieszymi podobną. Proch też swój i ołów ma mieć. [...] A kiedy nam potrzeba będzie wywieść tą piechotę do wojska naszego, tedy my żołd jej płacić będziemy po równo z drugimi pieszymi. *Uniwersał – w dawnej Polsce początkowo list królewski do narodu, dotyczący ważnej sprawy, rozsyłany do wszystkich województw; później nazwano tak akty prawne ogłaszane publicznie. **Łan – dawna miara ziemi, oznaczający obszar ziemi uprawnej potrzebnej do wyżywienia rodziny; w różnych okresach obejmował powierzchnię ok. 16,7- 17,5 ha (łan mały) lub ok. 22,6- 25,8 ha (łan duży). ***Urodzony – tu oznacza szlachcica. ****Barwa – Mundur. Mimo iż to właśnie przywódca stronnictwa egzekucjonistów – Sienicki – ogłosił wybór Batorego, nowy król swoich rządów nie oparł na szlachcie, a na grupie urzędniczo-wojskowej. Głównym poplecznikiem króla z Siedmiogrodu był kanclerz i hetman Jan Zamoyski (połączył on oba stanowiska wbrew przepisom o incompatybiliach). Zamoyski zgromadził wokół siebie szerokie grono zwolenników, potrafił łączyć zdolność do bogacenia się z wnikliwą oceną sytuacji politycznej i kreowaniem swej osoby. Podczas rządów Batorego stronnictwo egzekucyjne traci na znaczeniu, zaś magnaci rozwijają swoje partykularne interesy. Powstaje nowa magnateria (Potoccy, Lubomirscy, Ossolińscy), która swoje majątki (przekształcone w latyfundia) rozbudowuje głównie na terenach Ukrainy. Cechą szczególną ówczesnych czasów było polonizowanie się oligarchów rusko-litewskich i coraz silniejsze związki rodzinne z magnatami polskimi. Batory utworzył także akademię – Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie w 1578 roku. Dowiedz się więcej Komentarze artykuł / utwór: Polityka wewnętrzna Stefana Batorego (1576-1586)Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

panowanie stefana batorego w punktach